عزت نفس اعتقاد و باوری است که فرد نسبت به ارزش و اهمیت خودش دارد. عزت نفس در کودکان اهمیت بالایی دارد. تحقیقات حاکی از آن است كه بسیاری از رفتارهای آسیب‌زای کودکان مانند بزهكاری، مصرف سیگار، افت تحصیلی، پرخاشگری و … ناشی از ضعف عزت نفس در کودکان است. حال مسئولیت والدین در قبال ایجاد و افزایش عزت نفس در کودکان چیست؟ چگونه می‌توان عزت نفس در کودکان را تقویت کرد؟

بخش عظیمی از شخصیت فرد در سال‌های نخست زندگی شکل می‌گیرد. تحقیقات نشان می‌دهد‌، حدود ۸۵درصد از شکل‌گیری شخصیت فرد تا سن ۶سالگی است و در این میان خانواده نقش اساسی و اصلی‌ای در این زمینه ایفا می‌کند. در حقیقت ارزش و احترامی که والدین برای کودک خود قائل هستند، این نگرش را در کودک به‌وجود می‌آورند که وی به‌عنوان فردی شایسته، قابل احترام است. زمانی که فرد از واژه (من) استفاده می‌کند، باید بداند چه می‌خواهد و این واژه به چه چیزی دلالت می‌کند.

در واقع وقتی واژه من بر زبان جاری می‌شود، فرد تمام اطلاعات را در مورد خود در یک واژه خلاصه می‌کند؛ اطلاعاتی چون علایق، سلایق، بیزاری‌ها، ترس‌ها و…

چارلز هورتون کولی، جامعه‌شناس بر این باور است که کودک زمانی می‌تواند خود را بشناسد که معنای ضمایر را در خودش احساس کند. این به آن معنا نیست که بتواند این ضمایر را به‌طور لفظی به‌کار گیرد بلکه کافی است آنها را به طریقی درک کند تا بتواند در روابط اجتماعی آنچه را متعلق به‌خود می‌داند، از متعلقات دیگران متمایز کند.

در اینجا به مواردی اشاره می‌کنیم که باعث افزایش عزت نفس در کودکان می‌شوند.

.از بیش از حد وابسته کردن کودک به خودتان بپرهیزید.

.کودک یا نوجوان خود را با الگوهای رفتاری مطلوب آشنا کنید.

.کودکان خویش را هیچ گاه با موضوعات خرافی (دیو، پری، غول، …) نترسانید.

.توجه داشته باشید که محبت به یک کودک موجب بی توجهی به کودک دیگر نشود.

.هر چه را که دل کوچک فرزند شما می خواهد در اختیار او مگذارید. به او فرصت دهید تا ارزش به دست آوردن و لذت استحقاق داشتن را درک کند. بالاترین رضایت خاطر را به او اعطا کنید ـ و آن لذتی است که از انجام کارهای بزرگ شخصی به وی دست می دهد.

.نسبت به احساسات و عواطف کودکان یا نوجوانان خود بی تفاوت نباشید، آن ها را به گرمی بپذیرید و تا حد امکان آن ها را یاری کنید.

. تحمل کودک یا نوجوان را برای مواجه شدن با ناکامی های احتمالی افزایش دهید.

.با کودکان خود مثل یک دوست صمیمی برخورد کنید.

. توجه داشته باشید که مشاجرات لفظی در خانه (میان پدر و مادر) در روحیه یا رفتار کودک و نوجوان منعکس می شود.

.به سرگرمیها و تفریحات مناسب در زندگی کودکان اهمیت دهید و نسبت به آن بی تفاوت نباشید.

.محبت شما نسبت به فرزندتان به صورت تظاهرات سطحی ابراز نشود. خالص ترین و سالم ترین محبت در تلاشی که به طور روزمره برای اعطای اعتماد به نفس و استقلال به فرزندتان به عمل می آورید، جلوه گر می شود.

عشق خود را به فرزندتان نشان دهید

دانستن اینکه چقدر او را دوست دارید، به فرزندتان احساس امنیت و تعلق خاطر می‌دهد. این احساس عشق و دوست داشتن! با بزرگ شدن کودک، به او در پیدا کردن دوستان خوب و ایجاد پیوندهای اجتماعی قوی و سایر موارد کمک خواهد کرد. ابراز عشق می‌تواند به صورتی کلامی یا ابزاری باشد، برای مثال، به طور روزانه به فرزندان خود بگویید: «دوستت دارم» یا هر چند وقت یکبار برای او کادو بخرید. رابطه دوستانه شما با کودک باعث می‌شود که او در زندگی شخصی‌اش نیز فردی برونگرا باشد و بتواند احساسات خود را به راحتی بیان کرد.

جهت افزایش عزت نفس کودکان با کودک خود بازی کنید

وقتی با کودک خود بازی می‌کنید، به او نشان می‌دهید که دوست دارید با او وقت بگذرانید و از حضور او قدردانی می‌کنید. تفریح با فرزندتان به افزایش اعتماد به نفس و روحیه کار تیمی در او می‌افزاید. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که بازی با کودک، شانس او برای داشتن زندگی شاد را افزایش می‌دهد. بنابراین، سعی کنید در ساعاتی از روز با فرزند خود همراه شوید، بازی‌های آموزشی می‌تواند به رشد فکری کودک نیز کمک کنند. افزایش عزت نفس کودکان با بازی که ریشه در ذات بچه‌ها دارد، بهترین راهکار برای توسعه شخصیتی او است.

عشق به خود و مثبت سخن گفتن درباره خود را مدلی برایش کنید:

قبل از اینکه بتوانید به فرزندتان یاد دهید که خودش را دوست داشته باشد، باید خودتان را دوست داشته باشید. شما می توانید این رفتار را با تحسین و تکریم خود در زمانی که کاری را خوب انجام داده اید، به او نشان دهید.